Κέλλυ: Η Ζωή στη Ρουάντα

Ρουάντα, η φωτεινή ελπίδα της Αφρικής

Δυστυχώς, μέχρι στιγμής δεν έχουμε πατήσει τη γη της πανέμορφης και καταπονημένης ηπείρου, της Αφρικής. Δεν σημαίνει όμως ότι δεν ονειρευόμαστε, δεν κάνουμε σχέδια, δεν διαβάζουμε για τα μέρη και τα νέα της. Όσο κι αν διαβάζεις όμως, πόσο ωραίο είναι, αν έχεις έναν φίλο να σου πει μια δική του ιστορία από εκεί;

Τυχαία, σε ένα ταξιδιωτικό γκρουπ ανακάλυψα την Κέλλυ, μία πρώην νοσηλεύτρια στρατιωτικό, η οποία εδώ και 10 μήνες μένει στην Ρουάντα. Δεν μπόρεσα να κρατηθώ, και την ζάλισα με ερωτήσεις. Γιατί, στο κάτω κάτω, τι γνωρίζουμε για τη ζωή στη Ρουάντα;

Το θέμα της Αφρικής είναι πολύπλοκο, διότι οι περισσότεροι ξεχνάμε ότι πρόκειται για μία τεράστια ήπειρο. Μιλάμε για 54 χώρες, διαφορετικές από κάθε άποψη, ξεκινώντας από τις γεωγραφικές συνθήκες και τελειώνοντας με τα ποικίλα πολιτικά και οικονομικά δεδομένα. Δυστυχώς, η ενημέρωση που φτάνει σε εμάς είναι μόνο για πολέμους, φτώχεια και ασθένειες, σαν να είναι αυτή μια απόλυτη εικόνα για όλη την Αφρική. Σαφώς, όλα τα παραπάνω υπάρχουν και πονάνε, αλλά υπάρχουν και τόσα όμορφα πράγματα που θα μπορούσαμε και να ζηλέψουμε στον “ανεπτυγμένο κόσμο”.

Η Ρουάντα είναι ένα φωτεινό παράδειγμα της Αφρικής, για το οποίο δεν θα φωνάξουν τα κανάλια μας και δεν θα γράψουν τα περιοδικά. Μια χώρα που, μόλις 27 χρόνια πριν, έζησε μια φρικτή γενοκτονία με περίπου 1 εκατομμύριο θύματα. Ως συνέπεια, ακολούθησε μια προσφυγική κρίση με άλλους 2 εκατομμύρια πολίτες να δραπετεύουν από τη σφαγή. Κι όμως, σήμερα, μπορούμε να πούμε πως οι Ρουαντέζοι στάθηκαν στα πόδια τους και έχτισαν τα πάντα από το μηδέν.

Οι ρυθμοί ανάπτυξης (on average 8% GDP 2008-2018) δείχνουν πως η Ρουάντα φιλοδοξεί να φτάσει στο καθεστώς ως Χώρα Μέσου Εισοδήματος έως το 2035. Σύμφωνα με τα στατιστικά δεδομένα της Παγκόσμιας Τράπεζας, η φτώχεια μειώθηκε από 77% το 2001 σε 55% το 2017, ενώ το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση βελτιώθηκε από τα 29 (!) στα μέσα της δεκαετίας του 1990, στα 69 το 2019. Προ κορονοϊού, το αεροδρόμιο της χώρας ήταν γεμάτο κίνηση, τουρίστες απ’ όλο το κόσμο έρχονταν να δουν τους διάσημους ορεινούς γορίλες της χώρας και να επισκεφτούν τα εθνικά πάρκα, όπως και την πανέμορφη και πιο καθαρή πρωτεύουσα της ηπείρου, Κιγκάλι.

Αναζητώντας ευκαιρίες στη Ρουάντα

Καλά είναι όλα αυτά τα νούμερα, αλλά αν δεν τα δεις με τα μάτια σου, τι θα καταλάβεις; Δυστυχώς είναι αδύνατο να ταξιδέψουμε αυτή την περίοδο (αν και την βάλαμε στο πρόγραμμα την χώρα αυτή) και είπαμε να δούμε την Ρουάντα με τα μάτια της Κέλλυς. Και, εννοείται, η πρώτη μας απορία ήταν πώς βρέθηκε η ίδια εκεί.

“Πριν μετακομίσουμε στη Ρουάντα οικογενειακώς, μέναμε 4 χρόνια στο Μόναχο, στη Γερμανία. Η δυσκολότερη απόφαση είναι να φύγεις από τη χώρα σου την πρώτη φορά. Να αφήσεις πίσω την Ελλάδα, τους φίλους και την οικογένειά σου για το άγνωστο. Οταν το έχεις κάνει μία φορά, το έχεις δει, έχεις σπάσει τους δεσμούς και είδες ότι επιβίωσες, είναι πιο εύκολο να το ξανακάνεις.

Πήραμε την απόφαση να φύγουμε από τη Γερμανία γιατί μας κούρασαν οι ρυθμοί και ο καιρός εκεί και θέλαμε να δημιουργήσουμε κάτι δικό μας. Η Ρουάντα είναι μία χώρα ταχέως αναπτυσσόμενη, είναι μια παρθένα αγορά σε ανάπτυξη και οι επαγγελματικές ευκαιρίες μεγάλες. Θέλαμε λοιπόν να το τολμήσουμε, να ξεκινήσουμε κάτι δικό μας επαγγελματικά αλλά να δούμε και πώς είναι η εμπειρία του να ζεις σε μια χώρα της Αφρικής, σε μια χώρα τόσο διαφορετική.

Δεν είχα έρθει ποτέ πριν στη Ρουάντα, αλλά είχε έρθει ο άντρας μου. Είχα κάνει όμως την έρευνά μου για τη χώρα μέσω ίντερνετ, είχα μιλήσει με κόσμο που ζει εδώ, ήξερα ότι είναι πολύ ασφαλής, με πολύ καλή ποιότητα ζωής και ήρθα πολύ θετικά προσκείμενη.”

Λίγα λόγια για το Κιγκάλι

Η Κέλλυ μένει στην πρωτεύουσα της χώρας, στο Κιγκάλι, μια πόλη περίπου 1,3 εκατομμυρίων κατοίκων.

“Το Κιγκάλι το ερωτεύτηκα με την πρώτη ματιά! Είναι πολύ γοητευτική και ζωντανή πόλη. Γεμάτη χρώματα, αρώματα, μουσική, κίνηση, πολύχρωμα υφάσματα. Για να τη γνωρίσεις πρέπει να την περπατήσεις, να νιώσεις την ενέργειά της, να ψωνίσεις φρούτα από τις τοπικές αγορές, να χαθείς στις γειτονιές, να μιλήσεις με τους ντόπιους. Δεν δυσκολεύτηκα να προσαρμοστώ εδώ, παραδόξως. Βρήκα την κουλτούρα τους αρκετά κοντά στη δική μας. Είναι άνθρωποι ζεστοί, ευγενικοί.”

Πάρα πολλοί εδώ, εκτός από την επίσημη γλώσσα τους που είναι τα Kinyarwanda, μιλάνε και Αγγλικά. Πολλοί δε και Γαλλικά ή Σουαχίλι. Γενικά οι Ρουαντέζοι είναι πολύγλωσσοι, είναι μια χώρα στη μέση της Αφρικής με πολλές γλωσσικές επιρροές.

Βλέποντας τις εικόνες από την καθημερινότητα της Κέλλυς, γνώρισα μία χώρα τελείως διαφορετική απ’ ό,τι είχα στο μυαλό μου. Η ίδια λέει πως τα θετικά σχεδόν ποτέ δεν φτάνουν μέχρι τα αυτιά μας στην Ελλάδα. Αυτός ήταν ο πρώτος και κύριος λόγος που ξεκίνησε να μοιράζεται εικόνες από τη ζωή της στη Ρουάντα μέσω Ίνσταγκραμ.

Ηθελα να δείξω στον κόσμο πόσο όμορφα είναι εδώ. Ήθελα να επικοινωνήσω πόσο πολύ αγάπησα αυτή τη χώρα.

Η ζωή στη Ρουάντα

“Το τι αγαπώ περισσότερο στο Κιγκάλι, και γενικά στη Ρουάντα, είναι μια εύκολη ερώτηση, αλλά με μεγάλη απάντηση. Είναι πάρα πολλά αυτά που αγαπώ. Μου αρέσει το πόσο πράσινη και καθαρή είναι η χώρα. Η φύση είναι πανέμορφη και οι δρόμοι πεντακάθαροι. Δίνουν μεγάλη σημασία στην καθαριότητα, δεν βλέπεις κάτω σκουπίδια ή αποτσίγαρα. Οι πλαστικές σακούλες έχουν απαγορευτεί στη χώρα από το 2008. Κάθε τελευταίο Σάββατο του μήνα βγαίνουν όλοι οι κάτοικοι στους δρόμους και καθαρίζουν συλλογικά τις γειτονιές τους, κάτι που ονομάζουν Umuganda.

Αγαπώ τον καιρό, τον θεωρώ ιδανικό. Δεν έχει ποτέ υπερβολική ζέστη, ούτε κρύο. Έχει μέρες με δροσούλα και βροχή που μπορεί να χρειαστείς μια ζακέτα και ένα ζεστό καφέ. Έχει μέρες καλοκαιρινές, ζεστές, που θες καπέλο και αντηλιακό. Τα βράδια είναι πάντα δροσερά, χρειάζεσαι μια κουβερτούλα για τον ύπνο, ή ένα φούτερ για τη βεράντα. Γενικά οι θερμοκρασία δεν ξεπερνά ποτέ τους 28 βαθμούς και δεν πέφτει ποτέ κάτω από τους 16. Θυμίζει Σεπτέμβριο Ελλάδας. Ένα αέναο, δροσερό καλοκαιράκι.

Αγαπώ την αίσθηση ασφάλειας που αισθάνομαι, όταν περπατάω στους δρόμους. Για να γνωρίσω την πόλη περπατάω χιλιόμετρα, μέρα και νύχτα, παρατηρώντας και φωτογραφίζοντας. Δεν με ενοχλεί ποτέ κανείς, δεν υπάρχει παρενόχληση προς τις γυναίκες. Αισθάνομαι πολύ ευπρόσδεκτη, με χαιρετάνε πάντα με χαμόγελο. Με καλημερίζουν στα Αγγλικά ή και στη γλώσσα τους, κάποιες φορές οι ηλικιωμένοι με προσπερνάνε και με χαιρετάνε με ένα νεύμα ή με το χέρι στην καρδιά. Το βρίσκω πολύ συγκινητικό.

Αγαπώ τα φρούτα και τα λαχανικά. Τροπικά φρούτα πάμφθηνα και σε αφθονία. Όλα βιολογικά, μη επεξεργασμένα. Από τους κήπους τους προς πώληση. Έχω φάει εδώ φρούτα που δεν ήξερα πως υπάρχουν. Έχω φάει μανιτάρια άγρια που μόλις κόπηκαν από το δάσος. Έχω φάει μέλι από τη ζούγκλα, άγριο, ανεπεξέργαστο.

Αγαπώ τα χρώματα. Χρώματα, χρώματα, χρώματα παντού. Οι γειτονιές, τα ρούχα, τα παπούτσια τους, τα σπίτια, τα γκράφιτι, οι γλάστρες, τα έπιπλά τους, οι στάσεις των λεωφορείων, τα μικρά μαγαζάκια. Όλα πολύχρωμα.”

Τα προβλήματα είναι για να λύνονται

Εννοείται ότι δεν είναι όλα ρόδινα, δεν ξεχνάμε πως πρόκειται για μια χώρα με πολλά θέματα και τραγικό παρελθόν. Μια χώρα που αναπτύσσεται ανάμεσα σε χώρες πολύ φτωχές, με πολεμικές δράσεις σε εξέλιξη, με ακόμη περισσότερα προβλήματα. Υπάρχει μεγάλο μέρος του πληθυσμού που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, και υπάρχει τεράστια οικονομική ανισότητα. Η Κέλλυ λέει πως η οικονομία, οι μισθοί και ο τρόπος ζωής είναι δύο ταχυτήτων. Όμως πιστεύει πως χρόνο με το χρόνο υπάρχει μεγάλη βελτίωση.

Εδώ θα ήθελα να τονίσω την αξιοζήλευτη κατάσταση όσο αφορά την ισότητα των φύλων στη Ρουάντα. Από τη μία είναι λογικό πως, μετά από την τραγωδία της γενοκτονίας, οι γυναίκες (έως και το 80 τοις εκατό του επιζώντος πληθυσμού της Ρουάντα) μπήκαν για να καλύψουν το κενό της ηγεσίας. Ως αποτέλεσμα, οι νομοθέτες έχουν εισαγάγει μερικές από τις πιο φιλικές προς τις γυναίκες πολιτικές στον κόσμο. Από την άλλη, τα χρόνια περνάνε, αλλά οι γυναίκες συνεχίζουν να εργάζονται, να πολιτεύονται και να παλεύουν για ένα καλύτερο μέλλον. Όταν ρώτησα την Κέλλυ μου είπε πως στις τελευταίες εκλογές οι γυναίκες ξεπέρασαν το 63% του κοινοβουλίου.

Με άγγιξαν πολλές άλλες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, όσο αφορά το περιβάλλον, την ανάπτυξη της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, την προστασία απειλούμενων ειδών. Μπορείτε να διαβάσετε αρκετά πράγματα στο National Geographic (αν δεν γνωρίζετε Αγγλικά, δοκιμάστε το Google Translate, διότι στα Ελληνικά το υλικό είναι αρκετά περιορισμένο).

Και κάτι ακόμα

Για να κλείσουμε όμορφα, θα αφήσω στο τέλος ένα ταξιδιωτικό απόσπασμα από τις συζητήσεις μας με την Κέλλυ και θα το συνοδεύσω με πολλές πολύχρωμες εικόνες.

“Εκτός Κιγκάλι η φύση είναι πραγματικά μαγευτική. Αν το Κιγκάλι είναι πολύχρωμο, η επαρχία είναι καταπράσινη. Ρουάντα, the land of 1000 hills λένε, και δεν είναι υπερβολή. Άπειροι λόφοι και καταπράσινα βουνά παντού, και πάντα θέα. Όταν ταξιδεύω στην επαρχία ανυπομονώ και για τη διαδρομή. Δεν τη χορταίνω αυτή τη φύση. Πράσινο, ποτάμια, λίμνες. Μου θυμίζει λίγο εξοχή Αυστρίας ή Ελβετίας, αλλά με πολλά μπανανόδεντρα στο σκηνικό. Το αγαπημένο μου μέρος στη Ρουάντα, εκτός από το Κιγκάλι, είναι η λίμνη Κίβου. Η μεγαλύτερη λίμνη στα σύνορα Ρουάντας και Κονγκό. Απέραντο γαλάζιο ανάμεσα στο απέραντο πράσινο. Από τις πιο όμορφες και δυνατές εμπειρίες ήταν η βαρκάδα στη λίμνη. Το απόγευμα βγαίνουν οι ψαράδες για ψάρεμα με τις παραδοσιακές τους βάρκες και τους ακούς να τραγουδάνε παραδοσιακά Ρουαντέζικα τραγούδια για να δίνουν ρυθμό, μέχρι που νυχτώνει και ανάβουν τα φαναράκια τους για να ψαρέψουν.”

Aυτό που αγαπώ στη Ρουάντα είναι το vibe του τόπου, η ενέργεια. Η Αφρική δεν μοιάζει με κανένα άλλο μέρος. “Africa grows on you” λένε, και έχουν απόλυτο δίκιο.

Ταξιδέψτε, νοερά ή πραγματικά, και ανακαλύψτε πως τα στερεότυπα υπάρχουν για να σπάνε. Η Ρουάντα είναι μια μικρογραφία του μέλλοντος που θα μπορούσε να υπάρχει στην Αφρική. Ένα μέλλον φωτεινό, αξιοζήλευτο και πολύχρωμο. Σίγουρα είναι ακόμη πολλές οι δυσκολίες μπροστά, μέχρι να φτάσουν ως εκεί και οι άλλες χώρες, αλλά υπάρχει ελπίδα.

Ταυτόχρονα, είναι και ένα μάθημα για μας. Κάθε κρίση, μικρή ή μεγάλη, προσωπική ή κρατική, είναι μια ευκαιρία για αλλαγή, αρκεί να τολμήσουμε, να κάνουμε το πρώτο βήμα και με υπομονή να προχωράμε στον στόχο.

P.S. Η Κέλλυ δοκιμάζει τον εαυτό της σε ένα καινούριο επάγγελμα. Εργάζεται ως travel planner μεταξύ Ελλάδας και Ρουάντας και θέλει να συνδέσει τις χώρες μας περισσότερο. Είναι έτοιμη να βοηθήσει όποιον θέλει να ταξιδέψει στη Ρουάντα και να σχεδιάσει ένα ονειρικό πρόγραμμα, ή και ένα επαγγελματικό ταξίδι.

* All photos by Kelly. 

Διαβάστε το προηγούμενο άρθρο μας στη στήλη “Άνθρωποι του κόσμου” εδώ.